Pysanky

Voor-Christelijk.

De primitieve mens leefde in een wereld van onverklaarbare wonderen. In een poging om verklaringen te vinden voor hemelse en aardse mysteries vereerden de oude volkeren de zon. Het was de zon die haar warmte aan de aarde gaf en de bron van alle leven betekende. In het gebied dat nu Oekraïne is, werden eieren uitgekozen voor de ceremonies van de zonneverering, want bij een gebroken ei stelde de dooier de zon voor en het eiwit de maan. Eieren waren heel belangrijk in de lenterituelen van deze oermensen. Gedurende de winter sliep de aarde en leek ze levenloos, net zoals een ei zonder leven lijkt. Maar bij het begin van de lente ontstond er nieuw leven; het ei was het perfecte symbool van het plotseling ontspringen van het leven uit de winterslaap.

Verwijzing naar “PYSANKY” vindt men in de Oekraïense poëzie kunst, liederen en in al de facetten van het leven, waar het versierde ei voorgesteld werd als een weldadige talisman. Mensen van alle leeftijden geloofden dat de eieren de kracht bezaten om hen te helpen in hun dagelijks leven.

Oude ‘pysanky’ werden niet beschouwd als het product van afzonderlijke kunstenaars of zelfs van afzonderlijke dorpen maar vertegenwoordigden de volledige natie. De tekeningen, kleuren, legenden en de kunstambacht van de ‘pysanky’ ontwikkelden zich naargelang de cultuur ingewikkelder werd.. De huidige ‘pysanky” vormen een echo van het verleden. Toen had iedereen evenals nu behoefte aan vrede, schoonheid en creativiteit en voor de vrouwen betekende het maken van de “pysanky” een harmonieuze en bevredigende ervaring. Tezelfdertijd geloofde zij dat de eieren speciale krachten bezaten. Ze gaven “pysanky” weg als teken van goede wensen en vriendschap. Kinderen kregen lichte, kleurrijke “pysanky” met bloemmotieven. Tieners kregen eieren, versierd met veel wit, wat beduidde dat hun toekomst nog een blanco-bladzijde was De gehuwden kregen eieren met driehoeken. Bejaarden kregen zwarte eieren met ringen, die de hemelse bruggen voorstelden. Deze soort eieren werd ook naar de graven van de voorouders gebracht Witte eieren met eenvoudige tekeningen werden gewoonlijk voorbehouden voor de graven van kleine kinderen.

“Pysanky” tekeningen ontwikkelden zich voortdurend als een nationale versiering, net zoals alle kunstvormen. Aangezien de volkeren en de tijden voortdurend veranderen, ontstonden er nieuwe symbolen terwijl de oude verdwenen. De betekenis van de symbolen veranderden eveneens geleidelijk. Dit verklaart misschien de veelvuldigheid van de “pysanky”- symbolen. Een ding is zeker “er is geen leven zonder kunst", en de “pysanky” zijn een volkskunst, die de polsslag vormt van de Oekraïense natie.

Dat de “pysanky” een volkskunst van de Oekraïense natie is kan men stellen daar er bij opgravingen op het einde van de vorige eeuw op 40 km ten zuiden van de hoofdstad “KIEV” bij de kleine stand Trypilliea, stukken aardewerk alsook beschilderde eierschalen gevonden heeft, afkomstig, van het volk “de Trypillianen” welke 6.000 jaar geleden in het gebied leefden en er een bloeiperiode kenden. De gemeenschap bestond 3.000 jaar voor de Bijbelse Abraham en lang voor de Griekse mythologie en het bronstijdperk. Het Trypilliaanse volk leefde in de periode waarin Egyptische piramiden gebouwd werden en ten tijde dat Mesopotamie ontstond met zijn tempels en koningen. De motieven bestonden uit reliëfversieringen op aardewerk en tekeningen van mens en dieren op eierschalen. Deze waren niet zo kleurrijk als de huidige “pysanky” maar hadden als hoofdkleuren wit, bruin, donkerrood of zwart.

Oekraïens Pasen

De achtergrond van de “pysanka” is een echo van een oud volk dat de natuur respecteerde. Als een volk dat hard werkte om te overleven, gebruikte men de “pysanky” in mystieke en magische riten die als noodzakelijk voor hun overleving beschouwd werden.De versierde eieren waren intiem verbonden met de begroeting van de lente. Als geliefd en gezegend voorwerp vertegenwoordigde het versierde ei de feestdag waarop het leven het won op de dood, de lente op de winter. De symboliek van de “pysanky” heeft de Oekraïeners gedurende vele eeuwen voor de komst van het Christendom hoop, geluk en bescherming gebracht tegenover het kwade. Met de komst van het Christendom werden er nieuwe betekenissen toegevoegd aan de oude symboliek, maar veel van de oude symbolen overleefden eveneens. Doordat de bedoelingen en de betekenissen zo belangrijk warenvoor de landelijke bevolking hebben de eerste missionarissen de “pysanky” opgenomen in het Christelijk geloof en ze gebruikt om meer mensen tot Christus te brengen. Hoewel een groot gedeelte vergeten werd, is het duidelijk dat de “pysanky” een goede creatie was, die de pre-Christelijke en Christelijke Oekraïeners hielp om de alledaagse problemen van het leven, liefde en dood aan te kunnen. “Pysanky” vertellen heel veel over de verdwijnende gedragingen tegenover de natuur en het leven. Enkele voorbeelden :
Tijdens de 19de eeuw en in het begin van de 20ste eeuw werden "pysanky" mee begraven met een kind dat stierf gedurende de Paasperiode. De rouwende familie geloofde dat het kind dan iets wou hebben om mee te spelen, evenals iets om te eten indien het honger zou krijgen.
Bij de dood van een meisje dat nooit de kans gehad had om verliefd te worden en een “pysanka” aan een jongeman te geven, werden er “pysanky” om haar hoofd gelegd in de vorm van een huwelijkskrans “vinok”. Bij de bouw van een nieuw huis werden de vier hoeken aangeduid door verschillenden eieren die in de grond begraven werden; daarna werd het huis gebouwd. Dit zijn maar enkele aspecten